هنر در خانه

نان قوت لایموت بركت سفره و ذات اصلی خوراك مردم جهان است

اما در بین مردم استان ایلام به برترین نعمت خدا معروف است.

قدیم‌تر در ایلام برای نگهداری نان، ظرف‌های محلی و بسیار ظریفی درست می‌كردند كه امروزه این وسایل سنتی بخشی از صنایع دستی استان به شمار می‌آیند.

كرتله سبد دردار نگهداری نان است كه در ادامه از نحوه‌ی ساخت آن بیشتر صحبت می‌كنیم. همه ساله در نواحی گرمسیری، زنان از لیف و برگ درختان خرما رشته‌های هم‌اندازه‌ای به هم می‌بافند تا سبدی به شكل قابلمه از آن درست كنند و در آن را نیز به همان روش می‌بافند.

سبد یا كرتله‌ای كه از برگ خرما بافته شود اگر درست نگهداری شود تا ۱۰ سال هم دوام داشته و نان‌های محلی و صنعتی را می‌توان تا مدت فراوان در آن نگهداری كرد. پس از بافتن كرتله‌ی نان، لایه‌ای از چلوار سفید به دیوار و كف آن می‌دوزند و نان را پس از خنك كردن در آن جای می‌دهند. نانی كه در كرتله نگهداری می‌شود دیر بیات می‌شود و از كپك‌زدگی و دسترسی حشرات دور می‌ماند.

نان‌های تنوری و ساجی در این ظرف تا چندین روز تازه و قابل استفاده‌اند. در نواحی شمالی استان و مناطق سردسیری كه دسترسی به الیاف و برگ‌های خرما نیست از ساقه‌های گندم درو شده برای كرتله یا سبد نگهداری نان استفاده می‌كنند. برای این كار ساقه‌های گندم را كه خوشه‌های آن درو شده دسته كرده و نم می‌دهند و در پارچه‌ای می‌پیچند تا نرم شده و به هنگام كار خم كردنشان آسان شود و دچار ترك‌خوردگی و شكستگی نشوند.

سپس آنها را به شیوه‌ای بسیار زیبا به هم می‌بافند تا سبدی ضخیم از آن درست شود. كرتله‌های ییلاقی از ساقه‌ی گندم و دیگر گیاهان بافته می‌شوند به محكمی سبدهای گرمسیری نیستند اما در نگهداری از نان و بیات نشده از كرتله‌های گرمسیری مرغوب‌ترند. ساقه‌های گندم رطوبت اضافی نان را گرفته و سبب تازه ماندن نان در زمان بیشتری می‌شوند.